Tekerlekler ve Lastikler

Aracın ağırlığını üzerinde taşır, frenlemeyi sağlar.

Jant ve lastik olmak üzere iki kısımdan meydana gelir.
Jant: Lastiği üzerinde taşır, tekerleği kampanaya bağlar.
Lastik: Dış yüzeyi yüksek kaliteli kauçuktan yapılmıştır. Üzerinde diş veya tırnak denilen girinti ve çıkıntılar bulunur.
Lastik çeşitleri iç lastikli (şamyelli) ve iç lastiksiz (dubleks) olmak üzere iki türlüdür.
Lastiklerin ölçüleri inç veya mm olarak verilir. Ayrıca lastiğin tipi ölçülerinin yanında gösterilen harflerle tanımlanır.

Tekerlek ve Lastiklerin Bakımı ve Basit Arızaları

Lastik havaları tavsiye edilen değerde olmalıdır. Lastikleri uzun zaman kullanabilmek ve rahat hareket edebilmek için katalog değerinde şişirilmelidir. Aracın lastikleri her araca binişte gözle kontrol edilmelidir.
Tavsiye edilen değerden az şişirilmiş lastiklerde kenarlardan aşınma olur. Direksiyon zor döner, enerji kaybı fazla olur.

Tavsiye edilen değerden fazla şişirilmiş lastiklerde tabanın orta kısmından aşınma olur. Araçta zıplamalar hissedilir ve aracın kontrolü güçleşir.

Balanssızlık, lastiğin sağa, sola veya aşağı, yukarı titremesidir. Aracın direksiyon simidi yüksek hızlarda titremeye başlar. Buna bağlı olarak direksiyon hakimiyeti zorlaşır. Aracın bağlantı somunları gevşer. Ön takımın da kısa zamanda bozulmasına, lastiklerin anormal aşınmasına neden olur. Bu arıza, balans tezgâhı bulunan kişiler tarafından giderilir.
Araç lastikleri periyodik olarak 9000 – 10000 km dolunca yerleri değiştirilmelidir. Bütün lastiklerde aşıntının aynı olması bu şekilde sağlanabilir.
Hiçbir zaman tavsiye edilen ebadlı lastikten başka lastik kullanılmamalıdır. Bijonların temizliği yapılacaksa kuru bezle yapılmalıdır.
Lastikler ısındığı zaman içindeki hava basıncı artar. Araçta zıplamalar olur ve lastikler orta kısımdan daha önce aşınır. Hava basıncı ısıdan dolayı artmış ise, lastikde herhangi bir işlem yapılmaz. Lastik soğuyunca havasının basıncı normale inecektir. Kışın ve yazın lastik hava basınçları kontrol edilerek ayarlanması gerekir.
Aracın lastiklerinin havası lastikler soğukken ölçülür. Lastikler sık sık kontrol edilmeli diş aralarına giren taş vb. gibi yabancı maddeler çıkarılmalıdır.
Çekici tekerleklerin her ikisine de karlı havalarda kar lastiği veya patinaj zinciri takılmalıdır.

Tekerleğin Değiştirilmesi

Tekerlek herhangi bir nedenle değiştirilmek istendiğinde araçtan inmeden önce gerekli emniyet tedbirleri alınır. Motor durdurulur, el freni çekilir. Araç uygun vitese takılır. Yokuş aşağı ise geri vitese, yokuş yukarı ise birinci vitese takılır.
Yedek teker, kriko ve bijon anahtarı, değiştirilecek tekerin yanına getirilir.
Sağlam yedek teker, değiştirilecek tekerin yanından aracın altına konulur. Bunun sebebi kriko ile araç kaldırılırken krikodan araç düşecek olursa bu tekerin üzerine düşsün, başka tarafa zarar vermesin diyedir.
Jant kapağı varsa tekerden çıkartılır.
Bijon anahtarı ile bijon somunları, yarımşar tur karşılıklı olarak gevşetilir.
Kriko aracın uygun yerinden vurularak, araç, tekerin yerden temeası kesilinceye kadar kaldırılır.
Bijon somunları karşılıklı olarak sökülür. Teker alınıp aracın altına konulur. Aracın altındaki teker yerine takılır. Bijon somunları karşılıklı olarak önce elle, daha sonra bijon anahtarı ile sıkıştırılır.
Araç krikodan indirilir.
Aracın altındaki yedek çıkartılır.
Yeniden bijon somunları karşılıklı olarak iyice sıkıştırılır. Genellikle uzun yola çıkılacağı zaman bijon somunları kontrol edilmeli, gevşek ise sıkıştırılmalıdır.